Een kind dat huisonderwijs krijgt, is verplicht om in te schrijven, deel te nemen én te slagen voor examens basisschool en eerste graad secundair. Het onderwijsdecreet stipuleert heel precies wanneer dat moet, of je kan herkansen en wie vrijstelling krijgt.
Basisonderwijs
Art. II.10. In hetzelfde decreet wordt een artikel 26bis/2 ingevoegd, dat luidt als volgt:
“Art. 26bis/2. §1. Ouders die opteren voor huisonderwijs zijn verplicht de leerplichtige in te schrijven bij de examencommissie met het oog op het verkrijgen van een getuigschrift Basisonderwijs als vermeld in artikel 56, uiterlijk in het schooljaar waarin de leerplichtige elf jaar is geworden voor 1 januari.
Als de leerplichtige zich niet tijdig aandient bij de examencommissie of na maximaal twee pogingen en uiterlijk in het schooljaar waarin hij of zij dertien jaar is geworden voor 1 januari het getuigschrift Basisonderwijs niet verkrijgt, moeten de ouders de leerplichtige inschrijven, hetzij in een school die erkend, gefinancierd of gesubsidieerd is door de Vlaamse Gemeenschap, Franse Gemeenschap of Duitstalige Gemeenschap, hetzij in één van volgende scholen:
1° Europese scholen;
2° internationale scholen die door het International Baccalaureate (IB) te Genève geaccrediteerd zijn;
3° internationale scholen waarvan de studiebewijzen, na een gelijkwaardigheidsonderzoek door het Agentschap voor Kwaliteit in het Onderwijs, als gelijkwaardig worden beschouwd;
4° scholen gelegen in het buitenland.
- 2. In afwijking van paragraaf 1 moeten ouders van de volgende leerplichtigen, de leerplichtige niet inschrijven bij de examencommissie:
1° leerplichtigen aan wie een centrum voor leerlingenbegeleiding uitdrukkelijk een vrijstelling geeft voor het examen, vermeld in paragraaf 1;
2° indien de leerplichtige in het bezit is van een individuele gelijkwaardigheidsbeslissing met minstens het niveau van het basisonderwijs;
3° leerplichtigen die ingeschreven zijn in één van volgende scholen:a) Europese scholen;
b) internationale scholen die door het International Baccalaureate (IB) te Genève geaccrediteerd zijn;
c) internationale scholen waarvan de studiebewijzen, na een gelijkwaardigheidsonderzoek door het Agentschap voor Kwaliteit in het Onderwijs, als gelijkwaardig worden beschouwd;
d) scholen gelegen in het buitenland.”
1. Examens basisonderwijs
"Ouders die opteren voor huisonderwijs zijn verplicht de leerplichtige in te schrijven bij de examencommissie met het oog op het verkrijgen van een getuigschrift Basisonderwijs als vermeld in artikel 56, uiterlijk in het schooljaar waarin de leerplichtige elf jaar is geworden voor 1 januari."
De leeftijd komt overeen met het moment waarop je kind normaal gezien in het 6de leerjaar zou zitten.
Stel: Je kind wordt 11 op 25 april. Het verjaart dan niet voor 1 januari van dat schooljaar, maar wel voor 1 januari van het volgende schooljaar. Je schrijft dus het volgende schooljaar in voor examens.
Je kind wordt 11 op 29 oktober. Het verjaart dan wel voor 1 januari van het lopende schooljaar. Je schrijft dus in voor de examens van dat lopende schooljaar.
2. Herkansing basisonderwijs
Niet inschrijven, niet tijdig inschrijven, niet deelnemen of niet slagen geeft nog recht op één herkansing. Van die herkansing kan je gebruik maken ten laatste op het moment dat overeen zou komen met het 2de middelbaar.
Stel: Je kind wordt 13 op 25 april. Het verjaart dan niet voor 1 januari van dat schooljaar, maar wel voor 1 januari van het volgende schooljaar. Je schrijft dus het volgende schooljaar in voor examens.
Je kind wordt 13 op 29 oktober. Het verjaart dan wel voor 1 januari van het lopende schooljaar. Je schrijft dus in voor de examens van dat lopende schooljaar.
Opmerking: Je krijgt maar 2 pogingen, ongeacht wanneer je er gebruik van maakt. Als je dus op 9 jaar al eens wil proberen, maar je kind slaagt niet, dan kan het niet blijven proberen tot het 13 is. Je kind heeft maar recht op één herkansing.
Niet geslaagd na twee pogingen? Je moet je kind inschrijven in een school die erkend wordt door één van de gemeenschappen in België of in een privéschool.
3. Vrijstelling basisonderwijs
Je hoeft niet deel te nemen aan examens als je:
- Een vrijstelling krijgt van het CLB (bv omwille van leermoeilijkheden)
- Je in het uitzonderlijke geval bent waarin je een buitenlands getuigschrift zou hebben dat gelijkwaardig is met minstens het niveau van basisonderwijs
- Je ingeschreven bent in een privéschool
Secundair
Art. 110/30.
§1. Ouders die opteren voor huisonderwijs zijn verplicht de leerplichtige in te schrijven bij de examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap van het secundair onderwijs. Als de leerplichtige uiterlijk binnen het schooljaar waarin hij de leeftijd van vijftien jaar bereikt, via de examencommissie geen enkel getuigschrift of diploma van het secundair onderwijs behaalt, dienen de ouders de leerplichtige in te schrijven hetzij in een school, centrum voor deeltijds beroepssecundair onderwijs of centrum voor vorming van zelfstandigen en kleine en middelgrote ondernemingen, die erkend, gefinancierd of gesubsidieerd zijn door de Vlaamse Gemeenschap, Franse Gemeenschap of Duitstalige Gemeenschap, hetzij in één van volgende scholen:
1° Europese scholen;
2° internationale scholen die door het International Baccalaureate (IB) te Genève geaccrediteerd zijn;
3° internationale scholen waarvan de studiebewijzen, na een gelijkwaardigheidsonderzoek door het Agentschap voor Kwaliteit in het Onderwijs, als gelijkwaardig worden beschouwd;
4° scholen gelegen in het buitenland.
Hiertoe heeft de leerplichtige maximaal twee pogingen. Met maximaal twee pogingen wordt bedoeld dat voor elk onderdeel van het examenprogramma, zijnde een vak of een cluster van vakken, de leerplichtige tweemaal aan het examen mag deelnemen en er bijgevolg één herkansing is.
- 2. In afwijking van paragraaf 1 moeten ouders de leerplichtige niet inschrijven bij de examencommissie:
1° indien een centrum voor leerlingenbegeleiding uitdrukkelijk een vrijstelling geeft voor de examens, vermeld in paragraaf 1;
2° indien de leerplichtige in het bezit is van een individuele gelijkwaardigheidsbeslissing met minstens het niveau van de eerste graad secundair onderwijs;
3° indien de leerplichtige ingeschreven is in één van de volgende scholen:
- a) Europese scholen;
- b) internationale scholen die door het International Baccalaureate (IB) te Genève geaccrediteerd zijn;
- c) internationale scholen waarvan de studiebewijzen, na een gelijkwaardigheidsonderzoek door het Agentschap voor
Kwaliteit in het Onderwijs, als gelijkwaardig worden beschouwd; d) scholen gelegen in het buitenland.”
1. Examens secundair, eerste graad
Je kind moet inschrijven voor alle examens die ingericht worden voor de eerste graad secundair ten laatste binnen het schooljaar waarin het vijftien is geworden voor 1 januari. Het getuigschrift moet behaald zijn ten laatste binnen het schooljaar waarin de leerplichtige 16 is geworden voor 1 januari.
Stel: Je kind wordt 15 op 25 april. Het verjaart dan niet voor 1 januari van dat schooljaar, maar wel voor 1 januari van het volgende schooljaar. Je schrijft dus het volgende schooljaar in voor examens. Op school zou je leerling, in een 'normaal' traject, in het 4de middelbaar zitten.
Je kind wordt 15 op 29 oktober. Het verjaart dan wel voor 1 januari van het lopende schooljaar. Je schrijft dus in voor de examens van dat lopende schooljaar, dat in schoolse termen eveneens het 4de middelbaar zou zijn.
Het getuigschrift moet ten laatste het schooljaar daarna behaald zijn. Dat betekent dus het jaar dat op school zou overeenkomen met het 5de middelbaar. (Zie ook 'examencommissie' voor details over de werking van de examencommissie.)
Niet (tijdig) geslaagd? Je moet je kind inschrijven in een school erkend door één van de gemeenschappen in België of in een privéschool.
2. Vrijstelling secundair
Je hoeft niet deel te nemen aan examens als je:
- Een vrijstelling krijgt van het CLB (bv omwille van leermoeilijkheden)
- Je je in de uitzonderlijke situatie bevindt waarin je een buitenlands getuigschrift zou hebben dat gelijkwaardig is met minstens het niveau van de eerste graad secundair
- Je ingeschreven bent in een privéschool
CLB
Je kan voor een vraag tot vrijstelling bij een CLB aankloppen. Zo'n CLB (Centrum voor LeerlingenBegeleiding) is in principe verbonden aan een scholengroep. Toch kunnen ook huisonderwijzers bij een CLB naar keuze terecht. Volgens het laatste gesprek met het departement zou je echter wel kunnen kiezen voor een ander CLB dan dat verbonden aan je vroegere school. Indien nodig kan je dossier dan bij het vorige CLB opgevraagd worden.